O projekcie
Problematyka
Kultura szlachty staropolskiej na pierwszy rzut oka wydaje się odległa od problemów i praktyk kulturowych współczesności. Pomimo to pozostaje obecna na wszystkich etapach rozwoju nowoczesnej kultury polskiej aż do dnia dzisiejszego i stanowi jeden z najważniejszych elementów polskiej tożsamości narodowej. Tego rodzaju odwołania, nawiązania czy odniesienia, zwykle o pozytywnym wydźwięku, w ramach projektu określamy mianem neosarmatyzmu.
Neosarmatyzm pojawia się zarówno na gruncie kultury inteligenckiej (wystarczy wspomnieć twórczość Krzysztofa Koehlera, Jacka Kowalskiego czy Jarosława Marka Rymkiewicza), alternatywnej (sarmacki anarchizm Janusza „Janego” Waluszki), popularnej (powieści Jacka Komudy, Rafała Dębskiego i Macieja Liziniewicza, serial 1670, gra fabularna Dzikie pola czy zjawisko rekonstrukcji historycznej) czy wernakularnej (odwołania do przeszłości sarmackiej w reklamach, nazwach produktów itd.). Nagromadzenie neosarmackich tekstów literackich i filmowych w ostatnich latach każe zastanawiać się nad popularnością tego fenomenu.
Czy neosarmatyzm to nostalgiczna ucieczka przed współczesnymi problemami, krytyka nowoczesności, czy też próba dotarcia do źródeł aktualnej kondycji polskiej kultury i tożsamości? Co neosarmackie fascynacje mówią o współczesnych twórcach i odbiorcach i jak w obecnej kulturze postrzega się sarmatyzm?
W ramach projektu będziemy poszukiwać odpowiedzi na te pytania. Nasze badania mają na celu stworzenie panoramy najważniejszych elementów neosarmatyzmu w kulturze polskiej po roku 1989 oraz wypracowanie nowej koncepcji sarmatyzmu, uwzględniającej wieloaspektowość tej formacji kulturowej, co jest niezwykle istotne z punktu widzenia dziedzictwa narodowego. Realizacja projektu przyczyni się do lepszego zrozumienia być może najbardziej wpływowego składnika polskiej tożsamości. Naszym zadaniem jest stworzenie zbioru tekstów neosarmackich w celu prześledzenia historycznego rozwoju tego zjawiska oraz zbadanie współczesnych tekstów neosarmackich pod kątem tego, jak interpretują zarówno sarmatyzm, jak i współczesność.
Cel
Efektami prac projektowych będą:
1.
Dwa monograficzne opracowania poświęcone historii, fantasy oraz fantazmatom oraz neosarmatyzmowi w kulturze polskiej po 1989 roku.
2.
Publikacje w formie artykułów wykonawców projektu.
3.
Jednoautorska monografia o roboczym tytule: Sarmatyzm i późna nowoczesność w Polsce. Z dziejów długiego trwania szlacheckiej formacji kulturowej.
4.
W ramach projektu otwarte zostaną również seminaria licencjackich i (lub) magisterskie, których efektami będą m. in. prace związane z tematem projektu.